ارزانی اطلاعات، مزیت رقابتی، و توزیع قدرت
نوشته‌ هژیر

چند روز پیش با دوستی در مورد تعداد دانشجویان خارجی در آمریکا بحث میکردیم. پس از بحثی کوتاه به یاد این موضوع افتادم که احتمالا این آمار در اینترنت به راحتی پیدا میشود. با چند جستجو در گوگل نه تنها آمار مورد بحث را پیدا کردیم بلکه در مورد جزییات جالب توجه دیگری نیز چیزهایی آموختیم. این موضوع باعث شد که بحث ما از صحبت بدون نتیجه در مورد درستی نظر یک طرف ِِ، به فرایندهای ایجاد کننده این آمار و نتایج این اطلاعات برای زندگی خودمان تغییر یابد. امروز داشتم فکر میکردم که آیا دوست دیگری از سرویس تلفن همراه مشابه من استفاده میکند یا خیر (چرا که اگر سرویسهای مشابهی داشته باشیمِِ، تماس با تلفن همراه او برای من خرجی ندارد). دوباره به یاد این مطلب افتادم که احتمالا جواب این سوال را میتوانم در اینترنت پیدا کنم. با چند دقیقه جستجو جواب سوال را در کنار اطلاعات جالب دیگری یافتم
.
اینها دو مثال پیش پا افتاده از یک جریان بنیادی تر است که هر روز بیش از پیش در زندگی تک تک ما تاثیر گذار میشود: در دنیای اینترنتی یافتن پاسخ به بیشتر سوالها ممکن، بسیار سریع، و عمدتا ارزان است. اگر سوال مورد نظر برای چند نفر دیگر هم مطرح بوده باشد احتمالا جواب این سوال راه خود را به اینترنت یافته است و ما میتوانیم با چند دقیقه جستجو آنرا پیدا کنیم. حتی لازم نیست در کار جستجوی اینترنت متخصص باشیم: افراد دیگری هستند که با چند دلار جواب سوالات ما را جستجو کرده و به سرعت پاسخی نسبتا کامل فراهم میکنند.

این جریان تاثیرات روزافزونی بر جنبه های مختلف زندگی و فعالیتهای اقتصادی دارد که از این بین دو مورد برای من جالبتر است. از یک طرفِِ، ارزش اقتصادی اطلاعات کاهش می یابد. این تاثیر بدین معنا نیست که نقش اطلاعات در فرایندهای اقتصادی کم میشودِِ، بلکه بالعکسِِ، بسیاری از انواع اطلاعات به پس زمینه تمامی تصمیمات و فرایندها منتقل میشود و به کالایی رقابتی تبدیل میگردد که سود سرشاری در آن موجود نیست. درچنین دنیایی فعالیتهایی مزیت رقابتی خواهند داشت که بر پایه توانایی ترکیب داده ها و استنتاج از اطلاعات برای بوجود آوردن اشکال جدید فعالیت اقتصادی شکل گرفته اند. به عبارت دیگر سودآوری شرکتها و افراد نه به خاطر اطلاعات منحصر به فردشان خواهد بودِِ، بلکه به توانایی آنها در نوآوری بر پایه اطلاعات موجود برای همگان باز خواهد گشت.

تاثیر جالب دیگر در دسترس بودن اطلاعات توانایی بخشیدن به افراد معمولی در جامعه است. دیگر بچه ها لازم نیست به پدرِِ، مادرِِ، یا معلم مدرسه به عنوان تنها مرجع یافتن پاسخ به سوالاتشان متکی باشند. اطلاعات کمتری در پشت پرده میماند که کارآفرینان تازه کار را وابسته به روابط دولتی نگه داردِِ، و مردم عادی میتوانند متخصصین را از مسایل علمی گرفته تا امور دینی به چالش بکشند. به طور خلاصه شکست انحصار طبقات قدرتمند بر اطلاعات به کاهش قدرت نسبی آنها و دمکراتیک تر شدن روابط در بین آحاد مردم می انجامد.
ریشه های موفقیت در فعالیتهای اقتصادی و توزیع قدرت در جامعه از پایه ای ترین عناصر شکل دهنده جوامع انسانی هستند. در روزهایی که هیاهوی مسایل سیاسی روزمره عمده توجه ما را به خود اختصاص میدهدِِ، نیم نگاهی به جریانهای بنیادین از این دست کمک میکند که برداشت و احساس ما نسبت به آیندهِِ، و خصوصا آینده ایرانِِ، کمتر دچار افت و نشیبهای سیاسی شود و در تصمیماتمان در درازمدت ثبات بیشتری داشته باشیم.